Versterken van participatie

Ambities

  • Het hoogheemraadschap staat midden in de maatschappij, beweegt mee met de veranderende omgeving en staat ten dienste van de gemeenschap;
  • Het hoogheemraadschap werkt zoveel mogelijk als één overheid en blijft zichtbaar;
  • Het hoogheemraadschap gaat voor passende participatie.

Visie

De samenleving verandert in rap tempo. Dit zien we op digitaal en technologisch vlak, maar ook op het gebied van sociaal maatschappelijke ontwikkelingen. Vraagstukken worden steeds complexer en inwoners en bedrijven oefenen steeds meer invloed uit op hun (eigen) omgeving.

Wij zetten ons in voor droge voeten en schoon water. Dat kunnen we niet alleen. We doen dit samen met onze inwoners, bedrijven en medeoverheden. Want juist door participatie ontstaan betere plannen, groeit draagvlak en waterbewustzijn en kiezen we voor een democratische koers. Met de invoering van de omgevingswet geven wij als overheid ook wettelijk de ruimte aan onze omgeving om te kunnen participeren.

Citizen Science

Bij het hoogheemraadschap werken we veel met vrijwilligers. Met hen kunnen we veel werk verzetten. Denk aan de vrijwillige dijkwachten en rondleiders bij de gemalen, maar ook aan inwoners die mede onderzoek doen naar bijvoorbeeld de kwaliteit van het water. 

Situatiebeschrijving

Als hoogheemraadschap hebben we veel kennis en kunde in huis om droge voeten en schoon water te hebben en te houden. Ook in de samenleving is veel kennis en ervaring aanwezig, bij de inwoners en bedrijven. Deze kennis willen we meer en meer gaan samenbrengen. We willen diverse partijen zo vroeg mogelijk betrekken bij onze plannen en projecten. Daarvoor luisteren we goed naar wat er in de samenleving speelt.

Luisteren naar de omgeving

Een voorbeeld waarbij het hoogheemraadschap goed naar haar omgeving luistert, is het opstellen van dit waterbeheerprogramma. Het hoogheemraadschap is samen met diverse belanghebbenden gekomen tot de inhoud van dit programma. Ook het creëren van een oplossing voor wateroverlast als gevolg van extremer weer in bijvoorbeeld de Agnesiebuurt in Rotterdam is een mooi voorbeeld van omgevingsgericht werken.

Voor het betrekken van diverse partijen maken we gebruik van een zogenaamde waterladder (figuur 1). De mate van hoe betrokken we zijn bij een wateropgave of eigen werk, maatschappelijke opgave of initiatief van anderen staat hierin. Hoe meer stroomopwaarts op de waterladder, hoe actiever de partijen samen optrekken en hoe meer invloed er naar elkaar is. Afhankelijk van onze rol en/of de fase van de wateropgave, is het voor sommige plannen voldoende om alleen te informeren/luisteren. Voor andere plannen richten we ons echter veel meer op het faciliteren/(mee)beslissen.

Participatieladder

Figuur: Waterladder

Participatieprincipes

We willen goed uitleggen hoe wij aan participatie werken en wat de omgeving van ons mag verwachten. Daarom hanteren we tien participatieprincipes. Deze principes sluiten aan bij onze kernwaarden: zorgvuldig, open en betrokken. Ze maakt helder hoe we werken aan participatie. 

Zo zijn onze manieren: tien participatieprincipes

We hanteren tien participatieprincipes die aansluiten bij kernwaarden van de organisatie: zorgvuldig, open en betrokken. Ze maken we helder hoe we werken aan participatie en wat de omgeving van ons mag verwachten.

Zorgvuldig

1. Zelf aan zet

We zijn als projectleider, planvormer, beleidmaker of programmamanager zelf aan zet om communicatie en participatie bij eigen plannen zorgvuldig te organiseren. Bij de start van plannen maken we een participatieaanpak met een motivering over de gekozen aanpak en bijbehorende kaders. Ook initiatiefnemers van buiten onze organisatie zijn aan zet om de participatie goed te regelen. Bij vergunningaanvragen motiveren zij of en hoe zij de omgeving hebben betrokken en wat hiervan de uitkomsten zijn. We nemen deze onderbouwing in de toets van de vergunning, maar kan hier de vergunning niet op afwijzen.

2. In gesprek met de omgeving

We gaan vroegtijdig in gesprek met de omgeving van het plan, project, proces, traject. Het gesprek verloopt open, actief en gelijkwaardig, zodat alle belangen en expertise op tafel komen. Dit vergroot de betekenis van het plan voor de omgeving.

3. Een participatieaanpak

Vanuit het streven om mee te bewegen met de omgeving, maken we een participatieaanpak en doordenkt het per fase van het plan of proces of en hoe de omgeving wordt betrokken. De participatieaanpak stelt de omgeving centraal en bevat heldere afspraken over het betrekken van partijen.

4. Heldere afspraken over het samenspel

Participatie is steeds maatwerk. Soms is het voldoende om de omgeving te informeren. In elk geval stellen we vooraf de beïnvloedingsruimte vast en maken we met elke belanghebbende afspraken over invloed en samenspel om de verwachtingen goed te managen. Dit draagt bij aan de geloofwaardigheid en betrouwbaarheid van onze organisatie.

5. Leg afspraken vast

We leggen afspraken met belanghebbenden zorgvuldig vast en koppelen terug met wie die afspraken zijn gemaakt. Daarvoor registreren we relevante contactmomenten en issues in bijvoorbeeld een dossier, logboek, Excelsheet of zaaksysteem, dat ook door anderen is in te zien. Zo maken we duidelijk wat de organisatie wel en niet doet en wordt ieders inbreng expliciet.

Open

6. Met een onderzoekende houding

We hanteren een open blik en een onderzoekende houding. We verplaatsen ons in de belangen en behoeften van anderen.

7. Het hoogheemraadschap deelt zowat alles

Transparantie is essentieel. Vertrouwen zorgt uiteindelijk voor een sneller proces en bespaart daarmee kosten. We zijn zoveel mogelijk open en toegankelijk. Met de 10 normen voor excellente dienstverlening als ondergrens.

8. Ieders inbreng wordt gewaardeerd

We hechten aan de kennis en kunde van anderen en zorgen ervoor dat anderen worden betrokken in de beeld-, oordeels- en besluitvorming. Gezamenlijk onderzoek is daarbij een effectieve vorm. Onafhankelijke deskundigheid helpt bij het gelijk stellen van ervaringskennis en expertkennis. Dat geeft vertrouwen in de oplossing.

Betrokken

9. Als deel van de omgeving

We kennen de omgeving: de belanghebbenden, bestuurders, professionals. Individueel en georganiseerd. We hebben oog voor de leefwereld van de mensen en zoeken naar verbindingen tussen de wateropgaven en het grotere vraagstuk in het beheersgebied.

10. Met een betrokken bestuur

Bestuurders praten daar waar behoefte is ook mét de omgeving in plaats van over de omgeving. Het college gaat zorgvuldig om met alle belangen en motiveert zijn besluiten zorgvuldig. In bijeenkomsten tussen bestuurders onderling én in ontmoetingen met de omgeving is aandacht voor de projectinhoud én gevoeligheden in een gebied of rond een maatschappelijke opgave.

Door voortdurend te werken aan het coachen, opleiden en trainen van onze medewerkers vergroten we het omgevingsbewustzijn binnen de gehele organisatie.

Participatiebeleid en -verordening

Ook stellen we nieuw participatiebeleid en een participatieverordening op. Met dit beleid en deze verordening vergroten we formeel de mogelijkheden voor bewoners en (overige) belanghebbenden. Zo houden wij hen betrokken bij de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van ons beleid en onze projecten.

  1. Opgave: We vergroten het omgevingsbewustzijn binnen de gehele organisatie.
  2. Doel: We bieden handvatten om een goed functionerend participatieproces in te richten door nieuw participatiebeleid en -verordening op te stellen.
  3. Opgave: We luisteren goed wat er in de samenleving speelt en sluiten waar nodig aan bij cruciale ontwikkelingen in ons werkgebied.